Muzyka jest motywatorem, który sprawia, że podopieczni chętniej poddają się oddziaływaniom terapeutycznym. Kiedy wpływ melodii, rytmu, pulsu, określonej barwy dźwięków i stopień ich głośności jest pozytywny i kojący – mamy do czynienia z muzykoterapią. Ta nowatorska forma psychoterapii może pomóc podopiecznym dotkniętym wielorakimi zaburzeniami rozwojowymi, somatycznymi, psychosomatycznymi, kinestetyczno-ruchowymi, intelektualnymi czy społecznymi. W jaki sposób wykorzystać tę metodę w pracy z dzieckiem niepełnosprawnym?

Muzyka jako środek terapeutycznego oddziaływania

Wśród nowatorskich metod pracy z dzieckiem niepełnosprawnym coraz większą popularnością cieszy się muzykoterapia, która pomaga podopiecznym w eksplorowaniu świata. Terapia muzyką jest jednym z elementów terapii kompleksowej mającej na celu ukierunkowanie ruchu, kształtowanie samoregulacji psychoruchowej, koncentracji uwagi, pamięci, wyobraźni i rozwój orientacji czasoprzestrzennej. Ponadto, muzykoterapia umożliwia tłumienie neurotycznych elementów postaw lękowych, konstruktywne ukierunkowanie osobowości dziecka i rozbudzenie jego wrażliwości estetycznej.

Wpływ muzyki na organizm człowieka

Muzykoterapia to forma psychoterapii wykorzystująca muzykę jako środek stymulujący rozwój podopiecznego i korygujący jego zachowanie. Katarzyna Błaszkiewicz, absolwentka Wydziału Kompozycji, Dyrygentury, Teorii Muzyki i Muzykoterapii Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu oraz autorka programu Twórczych Zajęć Muzyczno-Plastycznych, wyjaśnia, że w ramach tej metody wyróżniamy muzykoterapię receptywną (ukierunkowaną i nieukierunkowaną) oraz aktywną (ćwiczenia muzyczno-ruchowe i słuchowo-głosowe, improwizacje głosem, ruchem i na instrumentach perkusyjnych, psychodrama, pantomima).

Zajęcia z muzykoterapii stosowane w pracy z podopiecznym z niepełnosprawnością

Jedną z form oddziaływania terapeutycznego w pracy z dzieckiem z niepełnosprawnością jest koncert muzykoterapeutyczny. W trakcie takich zajęć podopieczny poddawany jest szeroko pojętej stymulacji polisensorycznej w zakresie słuchu, wzroku, dotyku, węchu i smaku. Istotną rolę w czasie spotkań terapeutycznych pełnią ćwiczenia motoryki małej i aktywizacja dziecka w obszarze kinestetyki. Koncerty muzykoterapeutyczne powinny być organizowane przy uwzględnieniu możliwości percepcji podopiecznego. Dla dziecka z niepełnosprawnością sprzężoną takie zajęcia przybierają formę działań na poziomie zmysłowym.

W pracy terapeutycznej należy akcentować komunikacyjną rolę dźwięków wydawanych przez podopiecznych borykających się z trudnościami w porozumiewaniu się. Warto pamiętać, że rytm, harmonika i melodyka nadają muzyce znaczenie ekspresyjne, zaś intensywność dźwięku, barwa i wibracje mają związek z emocjonalnym oddziaływaniem muzyki na mózg. Katarzyna Błaszkiewicz dodaje, że najbardziej dynamicznym czynnikiem w muzyce jest rytm, który wraz z metrum i tempem kształtuje przebieg ładowań i wyładowań energetycznych, stymulując funkcje psychomotoryczne.

Artykuł powstał przy współpracy z redakcją czasopisma TerapiaSpecjalna.pl.